Wilno - wakacje 2007

Katedra pw. Trójcy Świętej, św. Stanisława Biskupa i św. Władysława Męczennika
Nie da się ukryć, że wnętrze katedry, tak w dobie sowieckiej, jak i już po rewindykacji, zostało „zlituanizowane”.
W 1989 r. kardynał Stepanovičius nie zgodził się na odprawianie mszy po polsku. W świątyni brakuje wielu elementów z dawnego wystroju wnętrza (obrazów, tablic, nagrobków, mebli, przedmiotów liturgicznych) opatrzonych polskimi napisami.
Wnętrze kościoła jest przeciwieństwem kaplicy św. Kazimierza gdyż dzisiejszy, klasycystyczny, monumentalny, biały wystrój świątyni wydaje się dosyć surowy.
Jest tutaj tylko jeden ołtarz – nie ma ołtarzy bocznych, nie licząc kaplic. Ten jedyny ołtarz główny, zaprojektowany przez Wawrzyńca Gucewicza, jest ciekawą dwuczęściową konstrukcją.
Część tylną w formie portyku zwaną ołtarzem wikariackim zdobi obraz Franciszka Smuglewicza Zamordowanie św. Stanisława przez Bolesława Śmiałego (1799).
Na wysuniętym ołtarzu kanoniczym umieszczono piękne XVI-wieczne cyborium (naczynie na komunikanty) w kształcie arki, a w niszach po obu stronach – dwie wielkie rzeźby Tomasso Righiego Miłość Boga (po lewej) i Miłość bliźniego (po prawej).
Uwagę zwraca wmurowana w ścianę po lewej stronie ołtarza tablica marmurowa z 1556 r., ufundowana przez królową Bonę, upamiętniająca fakt, iż w katedrze pochowano Witolda, wielkiego księcia litewskiego, rywala Jagiełły. Niestety, do dziś nie wiadomo gdzie grobowiec się znajduje, pomimo ciągłych badań i poszukiwań, zmierzających do odnalezienia szczątków, które stałyby się natychmiast litewskimi relikwiami narodowymi.
Pod tablicą wisi najstarszy w świątyni obraz Matki Boskiej z Dzieciątkiem (XIV w.), wedle legendy – dar cesarza Bizancjum Michała Paleologa dla Witolda, łączony jednakże ze szkołą kolońską lub norymberską.
Przy drzwiach zakrystii zachował się nagrobek Tomasza Wawrzeckiego z 1816 r., chorążego wielkiego litewskiego, posła na Sejm Wielki i jednego z przywódców insurekcji kościuszkowskiej.
Mimo na pozór skromnego wystroju wnętrze katedry ma wielką wartość zabytkową. Uwagę zwracają zwłaszcza obrazy Franciszka Smuglewicza (kon. XVIII w.), których nagromadzenie dało władzom sowieckim pretekst do zamienienia świątyni w galerię malarstwa.
Są to cykl Dwunastu Apostołów, rozwieszony na filarach międzynawowych w górnym szeregu oraz dwa obrazy w głębi naw bocznych.
Drugą grupę dzieł malarskich stanowią obrazy Constantino Villaniego (poł. XVIII w.) w nawach bocznych nad wejściami do kaplic.
Godne uwagi są również odkryte w 1931 r. podziemia katedry, do których schodzi się z prezbiterium (za ołtarzem). Podziemia zostały udostępnione zwiedzającym w 1989 r. W latach 1932–1937 wykonano nową Kryptę Królewską, w której spoczywają trumny króla Aleksandra Jagiellończyka, królowej Elżbiety oraz Barbary Radziwiłłówny, a także urna z sercem Władysława IV. Oprócz pochówków królewskich można tu zobaczyć jeszcze pozostałości „katedry Mendoga”, kryptę kapituły wileńskiej oraz fresk z końca XIV w., najstarszy ze znanych na Litwie, ukazujący w stylu rusko-bizantyjskim Chrystusa Ukrzyżowanego z Marią i św. Janem.