Cesarskie Kadyny/ z neta/


Historia Kadyn sięga daleko w przeszłość. Miały one wielu właścicieli i właściwie każdy z nich pozostawił po sobie jakiś ślad czy to materialny, czy też tylko w postaci opowieści czy legendy. Ostatnim i najciekawszym właścicielem Kadyn przed rokiem 1945 – był cesarz Wilhelmem II. Aby dojść do tego jak cesarz znalazł się w Kadynach musimy trochę cofnąć się w czasie.
Jest rok 1898. Umiera właściciel Kadyn, Artur Birkner. 15 grudnia 1898 roku w swoim testamencie wydziedzicza rodzinę i przekazuje majątek kadyński cesarzowi Wilhelmowi II. I tak Kadyny stały się własnością człowieka, który miał możliwości i chęci aby zrobić tu dużo dobrego.
Pierwsza wizyta cesarza w Kadynach miała miejsce 2 czerwca 1899 roku. Upamiętnia ten fakt obelisk stojący na wzgórzu między Łęczami a Pagórkami.


Jednak pierwsze kadyńskie wrażenia cesarza nie były najlepsze i nie wystawiają dobrej opinii o dotychczasowych właścicielach majątku. Gazeta Olsztyńska w numerze 68 z 10 czerwca 1898 roku zamieszcza opinię Wilhelma II na temat Kadyn: „Elbinger Zeitung donosi, że cesarz Wilhelm wyraził się niepochlebnie o pomieszczeniach robotników swoich na dobrach Cadinen, które niedawno przeszły na własność cesarza. Cesarz powiedział dosłownie: W Cadinen musi się niejedno zmienić, mianowicie pod względem mieszkań robotniczych. Te mieszkania są widocznie jeszcze ogólnem złem tu na wschodzie. Piękna obora w Cadinen jest prawdziwym pałacem w porównaniu do pomieszczeń robotniczych. Trzeba więc postarać się o to, by świńskie chlewy nie były lepsze od mieszkań robotniczych.”
Ale Kadyny przypadły do gustu zarówno Wilhelmowi II jak i jego małżonce - Auguście Wiktorii. I to do tego stopnia, że stały się letnią rezydencją cesarskiej małżonki. Podniosło to oczywiście bardzo rangę Wysoczyzny Elbląskiej oraz samego Elbląga.
Co dalej działo się w Kadynach? Rozpoczęto całkowitą przebudowę wsi w stylu willowym.

Wybudowano szkołę, urząd pocztowy i dom opieki społecznej. Jednocześnie trwała przebudowa dworu.
Około roku 1904 powstała „Królewska Fabryka Przemysłowa Kadyny” a później „Królewskie Wytwórnie Majoliki Kadyny”.
Kadyńskąmajolikę możemy podziwiać do dzisiaj zarówno w postaci drobnych wyrobów ozdobnych jak i całych wystrojów wnętrz. W Elbląskim muzeum jest wystawa majoliki kadyńskiej ze zbiorów Edwarda Parzycha. Wystrój wnętrza dawnego Banku Rzeszy, a obecnego Narodkowego Banku Polskiego, jest do obejrzenia w Gdańsku.