DEMOKRACJA W SZTUCE

https://www.sikora.art.pl/teoria_demokracja.php

Od lat nie lubię demokracji ani w życiu ani w sztuce. O ile mogę w życiu publicznym się zgodzić z Churchilem że to kiepski system, ale lepszego i tak nie wynaleziono - to w działaniach artystycznych demokracja jest kompletnie do dupy.

I proszę nie stawiać mi za przykład grup działających zespołowo, które potrafią tworzyć sprawnie i ciekawie.
Takimi przykładami są grupy zaczynające działalność.
To nie są grupy demokratyczne - to zespoły wieloliderowe! Dopóki członkowie zespołu czują i działają jak liderzy dopóty to działa.

Demokracja zaczyna się wtedy, gdy zaczyna obowiązywać prawo większości.
Nie energia, nie entuzjazm, nie wizja - ale zgromadzenie większości głosów zaczyna decydować o konkretnych rozwiązaniach artystycznych i okołoartystycznych.

Z demokracją spotykam się często i doprawdy nie ma nic gorszego. To otwarcie pola działalności dla demagogów, oratorów i przeciętniaków.
Zwykle prym w demokracji wiodą osoby mające niewiele do zaproponowania, za to rekompensujące swoją nijakość aktywnym uczestnictwem we wszelkich demokratycznych procedurach.
Sam niewiele zrobi, ale chętnie zaproponuje i przegłosuje uchwałę „jak ma być lepiej”.

Działaniem destrukcyjnym demokracji jest jeszcze to, że ludzie przestają się słuchać.
Kiedy dochodzi do starcia różnych koncepcji - ambicją zwolenników jest uzyskanie jak największej liczby głosów - a nigdy zrozumienie racji przeciwnej strony. Każda próba zrozumienia argumentów jest odbierana jako słabość i natychmiast wykorzystana przez konkurencję.

Natomiast entuzjazm i wizja (to co w sztuce bardzo ważne) jest czymś wielce podejrzanym. Ktoś kto się podnieca swoją wizją jest dla grup demokratycznych osobą niezrównoważoną.
Można się podniecać niesprawiedliwością, porażką, sukcesem - ale w żadnym wypadku artystyczną wizją.
Żeby uzyskać minimum zainteresowania wizje trzeba przedstawiać grupie w sposób beznamiętny - wtedy jest jakaś szansa, że ktoś wysłucha. Ale akceptacja wizji niezrozumiałej dla większości jest już niemożliwa. Więc nie ma szans na wizje nieprzeciętne.
Króluje przeciętność i schematyzm.

Demokracja niszczy wszelkie przejawy postaw liderskich.
Im bardziej jakaś osoba przejawia inicjatywę, tym bardziej pogłębia dysonans jaki odczuwają osoby przeciętne - i wystarczy jakieś populistyczne hasło żeby zwrócić wszystkich przeciętnych przeciw. A haseł takich wiele jest pod ręką: tyrania, arogancja, samowolka, oszołomstwo, manipulacja, niesprawiedliwość...
W takiej sytuacji osoba nieprzeciętna szybko wraca do szeregu albo w ogóle trzyma się na uboczu.

Już nie wspomnę o takich słabościach jak lenistwo lub znużenie.
Kiedy decyzje są w rękach większości to żadna siła nie jest w stanie przełamać objawów znużenia. Tam gdzie lider mógłby swoim entuzjazmem zmusić grupę do aktywności - tam demokratycznie zostanie spacyfikowany każdy entuzjazm który jest nieatrakcyjny dla grupy.

System liderski też ma wady. I tu należało by sparafrazować Churchila - że kiepski system, ale lepszego nie ma.
Lider może się podniecić całkiem błędną wizją, może przestać słuchać grupy, może uznać się za wyrocznię.
Najlepszym systemem jest układ wieloliderowy (dwóch liderów lub więcej). Nie posiada wad demokracji a tworzy samoregulujący się układ wolny od wad autokracji.
Ale jednoliderowy system też jest lepszy od demokracji bo grupa nie jest całkiem bezbronna. To jednak siła kilku przeciw jednemu i może wymusić korekty lub zmianę lidera.

A w demokracji nikt nikogo nie może zmusić.
Za to skutecznie może wykastrować.