(6)
Bazylika pw. Ducha Świętego - bazylika kolegiacka w Przeworsku, dawny kościół i klasztor Bożogrobców.
Kościół został wybudowany w latach 1430-1473, na wzgórzu w południowo-wschodniej części miasta. Kościół Bożogrobców w Przeworsku jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury średniowiecza w Polsce.Budowa kościoła trwała w latach 1430-1473. Nadzorowali ją prepozyci Dominik, Jan i Mikołaj. W latach 1473-1516 wybudowano budynek parafialny. Parafia od początku była hojnie obdarowywana okolicznymi wsiami. Klasztorowi podlegały kaplice w sąsiednich wsiach: Studzian i Rozbórz. Tarnowscy jako fundatorzy otrzymali też prawo wybierania spośród bożogrobców prepozyta. Klasztor z kościołem miały charakter obronny. Już w 1502 roku wzniesiono tu basztę a w 1640 roku cały zespół otoczono murami. Dach świątyni pokryto w XVII wieku dachówką, w 1845 roku obniżono i dano pokrycie z blachy. W 1785 roku wieża otrzymała pokrycie miedziane. W 1742 roku dobudowano arkadowy krużganek łączący klasztor z kościołem.Z dużą dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, że bożogrobcy prowadzili w Przeworsku szpital pod wezwaniem św. Ducha. Istnienie jego potwierdza kilka źródeł m.in dokument Rafała z Jarosławia z 1460 roku miał zawierać nadania dla już istniejącego szpitala. Stopniowo na przestrzeni lat konwent przeworskich bożogrobców liczebnie się powiększał. Na początku w 1394 roku był tu tylko prepozyt i jeden brat, w 1471 było co najmniej czterech braci a W latach 1585 i 1587 na mocy postanowień kapituły zakonu bożogrobców podzielono zakon w Polsce na cztery prowincje w tym ruską z ośrodkiem w Przeworsku, co świadczyło o dużej randze domu przeworskiego. W skład prowincji wchodziły parafie w Leżajsku, Giedlarowej, Rudołowicach, Tuligłowach, Urzejowicach i Gniewczynie. Pierwszym prepozytem parafii był niejaki Bartłomiej z Mazowsza, a wikarym brat Priskan. Do kasaty bożogrobców w 1819 roku w Przeworsku służbę bożą pełniło 34 prepozytów w tym ostatni Kasper Mizerski, który jeszcze do 1846 roku pełnił funkcję proboszcza parafii. W ciągu istnienia placówki bożogrobców w Przeworsku działali tu wikariusze, penitencjarze, zakładano różne stowarzyszenia czy bractwa. Bożogrobcy w czasie swojego pobytu w mieście prowadzili szkołę parafialna.
dodane na fotoforum:
