Czy świadek bierzmowania i chrzestny to koniecznie ta sama osoba?

Kan. 892 Kodeksu prawa kanonicznego stwierdza, że bierzmowanemu, wedle możliwości, powinien towarzyszyć świadek. Te dwa zwroty: "wedle możliwości" i "powinien" sugerują, ze obecność świadka bierzmowania nie jest bezwzględnie potrzebna, by można było ważnie przyjąć ten sakrament. Nie jest bezwzględnie potrzebna, ale bardzo pożyteczna ze względu na zadanie, jakie przypada w udziale wybranemu na tę funkcję. Świadek ma się troszczyć, ażeby bierzmowany postępował jako prawdziwy świadek Chrystusa i wiernie wypełniał obowiązki związane z tym sakramentem (kan. 892 KPK). Ma on być gwarantem pewnej pomocy duchowej, której każdy bierzmowany powinien odczuwać potrzebę.

Wskazane jest, by świadkiem bierzmowania był jeden z rodziców chrzestnych, by wyraźnie zaznaczyć jedność obu sakramentów (kan. 893 §2 KPK i KKK nr 1311). Rodzice chrzestni są najwłaściwszymi kandydatami na świadków bierzmowania. Zgodnie z zaleceniami Instrukcji duszpasterskiej dotyczącej sakramentu bierzmowania, należy zachęcać, żeby dla chłopców świadkami bierzmowania byli ojcowie chrzestni, a dla dziewcząt - matki chrzestne. Stwierdzenie to należy jednak traktować raczej jako pewien postulat i nie można stawiać go bezwzględnie, ponieważ aktualne przepisy dopuszczają do tej funkcji także osobę płci odmiennej. Co więcej, jak stwierdza wspomniana Instrukcja, w razie niemożności przybycia rodziców chrzestnych na uroczystość bierzmowania, można wziąć na świadka bierzmowania inną osobę, która sama przyjęła wszystkie sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego, jest religijnie praktykująca i prowadzi życie według zasad wiary.

Kodeks prawa kanonicznego, przez analogię do potencjalnych kandydatów na chrzestnych, wylicza tych, którzy mogą być dopuszczeni do pełnienia funkcji świadka bierzmowania. Są nimi:

* wyznaczeni przez przyjmującego bierzmowanie, jego rodziców lub tego kto ich zastępuje, a gdy tych nie ma - przez proboszcza lub szafarza chrztu;
* posiadający do tego kwalifikacje oraz intencję pełnienia tego zadania;
* ci, którzy ukończyli szesnasty rok życia, chyba, że biskup diecezjalny określił inny wiek albo proboszcz lub szafarz jest zdania, że słuszna przyczyna zaleca dopuszczenie wyjątku;
* katolicy bierzmowani, po przyjęciu sakramentu Najświętszej Eucharystii;
* ci, którzy prowadzą życie zgodne z wiarą i odpowiadające funkcji, jaką mają pełnić;
* wolni od jakiejkolwiek kary kanonicznej, zgodnie z prawem wymierzonej lub deklarowanej (kan. 893 §1, kan. 874 KPK).

W jednostkowych wypadkach, przepisy kościelne nie zabraniają, aby - gdy nie ma odpowiedniego świadka - objął tę funkcję któryś z rodziców kandydata do bierzmowania.

Zdajemy sobie sprawę z tego, że świadek bierzmowania i chrzestny, szczególnie gdy obu sakramentów udziela się łącznie, powinni spełniać identyczne wymagania. Sytuacja jednak nieco się zmienia, gdy sakramentu bierzmowania udziela się po wcześniejszym chrzcie. O ile, kiedy udzielany jest sakrament chrztu św., niezbędny jest przynajmniej jeden chrzestny, o tyle sakrament bierzmowania może być udzielony nawet bez żadnego świadka. Niemniej jednak, oczywiście dbamy o to, aby taki świadek był obecny. To złagodzenie wymagań wiąże się m.in. z tym, że osoba bierzmowana w wieku młodzieńczym, czy dorosłym, nie potrzebuje już takiej opieki duchowej jak niemowlę przynoszone do chrztu. Zadanie świadka bierzmowania osoby dorosłej ogranicza się praktycznie tylko do dania świadectwa, że fakt bierzmowania miał miejsce, toteż niektóre wymagania, szczególnie dotyczące pogłębionego życia wiary, nie są niezbędne.

Starajmy się jednak, by nasi świadkowie bierzmowania, byli ludźmi odpowiedzialnymi również w zakresie dawania chrześcijańskiego świadectwa, które zawsze wspiera i zachęca nowo bierzmowanych do podjęcia życia znaczonego mocą darów Ducha Świętego.


Dlaczego przy okazji bierzmowania przybiera się nowe imię i jakie są kryteria jego wyboru?

Z Instrukcji duszpasterskiej dotyczącej sakramentu bierzmowania Konferencji Episkopatu Polski dowiadujemy się m.in., że istnieje w Polsce starodawny zwyczaj, który pozwala kandydatowi wybrać sobie patrona bierzmowania. Patronem tym może zostać dowolny święty czy błogosławiony uznany za takiego w Kościele katolickim.

Przy wyborze imienia dla dziecka mającego przyjąć chrzest, rodzice czy opiekunowie decydują o nadawanym imieniu. Kościół sugeruje, aby było to imię "święte", a więc noszone przez świętego czy błogosławionego. Celem tej sugestii jest doprowadzenie do tego, by nowo ochrzczony miał swojego świętego patrona.

Sakramenty bierzmowania udziela się młodzieży już świadomej religijnie, która sama, znając życiorysy różnych świętych, może określić, jaki wzór życia jest jej najbliższy. Kandydat do bierzmowania ma więc okazję wybrać sobie świętego czy błogosławionego, którego droga do świętości najbardziej go zachwyciła. Oczywiście może być to patron, którego imię nosi już od chrztu, ale może też wybrać sobie drugiego patrona - świętego czy błogosławionego, którego postawa życiowa wyda mu się szczególnie pociągająca.

Przy okazji chrztu imię dla dziecka, jak już wspomniałem, najczęściej wybierają rodzice bądź opiekunowie starając się nadać imię ogólnie uznawane za ładne, a przynajmniej takie, jakie im się podoba. Jako ludzie wierzący powinni przede wszystkim kierować się dobrem duchowym dziecka, nadając mu imię świętego czy błogosławionego, który w ten sposób staje się patronem; za jego pośrednictwem w przyszłości ochrzczony będzie mógł zwracać się do Boga.

Przy okazji bierzmowania jeszcze bardziej akcentuje się fakt świadomego wyboru patrona i to przez samego zainteresowanego. Kandydaci do bierzmowania nie powinni kierować się przy tym wyborze atrakcyjnością samego imienia, ale pięknem życia tego, którego wybierają sobie za patrona. Pragnę podkreślić, że kandydat do bierzmowania nie musi wybierać sobie nowego patrona, jeśli imię, jakie otrzymał na chrzcie jest "święte". Może jednak wybrać sobie kolejnego patrona, którego drogę do świętości chciałby naśladować. W przypadku gdy imię od chrzty nie jest "święte", zaleca się wybór imienia "świętego", aby dojrzały chrześcijanin miał przynajmniej jednego patrona, za którego pośrednictwem zwraca się do Boga i pod którego opiekę wstawienniczą się oddaje.

Warto więc, aby przystępujący do sakramentu bierzmowania, przyjmując wybrane przez siebie imię, zapoznali się z życiorysem danego patrona uświadamiając sobie przymioty, które chcieliby naśladować w swoim życiu.