Biskupin

Dawny gród biskupiński
Najstarsze ślady osadnictwa odnalezione w Biskupinie pochodzą sprzed 10 tys. lat p.n.e. (paleolit). Największym zainteresowaniem jednak cieszy się osada warowna typu bagiennego z wczesnej epoki żelaza. Zamieszkiwała j ludność prasłowiańska kultury łużyckiej. Podaje się różne daty określające powstanie tej osady, najbardziej prawdopodobny wydaje się okres około 700 lat p.n.e. Była to owalna osada założona na niewielkiej wyspie (około 2 ha), która w wyniku obniżenia się zwierciadła wód przekształciła się obecnie w półwysep. Do wyspy prowadził drewniany pomost, a sama osada otoczona była drewniano-ziemnym wałem obronnym o wysokości 6 m. Zbudowany był on ze skrzyń wypełnionych ziemią i oblepionych gliną, aby utrudnić jego podpalenie. Dodatkowo wały były zaopatrzone w ukośnie wbite słupy drewniane utrudniające dostęp od strony wody i służące poza tym jako falochrony. Ponad wałami górowała wieża strażnicza z bramą wjazdową połączoną z pomostem, chronioną przez ludzi i psy. W pobliżu bramy mieścił się plac będący miejscem zebrań i targów. Po wewnętrznej stronie wałów biegła okrężna ulica długa na ponad 400 m, a przy 12 równoległych uliczkach w 13 rzędach stało około 100 jednakowej wielkości chat o wymiarach około 10 na 8 metrów. Ulice ze względu na bagniste podłoże wyłożone były dębowymi i sosnowymi belkami.

Chaty były wykonane z drewna, a wszystkie budynki stojące w jednym rzędzie pokrywał wspólny dach kryty prawdopodobnie trzciną. Ich wejścia skierowane były na południe. Wnętrze domów dzieliło się na dwie części - izbę główną z owalnym paleniskiem i łożem dla całej rodziny oraz przedsionek przeznaczony najpewniej dla zwierząt. Podłogi pokryte były kołkami z polepą glinianą.