Szklary stara Kopalnia Niklu i Opali-Kwiecień 2014

---Stare wyrobisko---

SZKLARY – KRÓTKA HISTORIA KOPALNI

Nieopodal Ząbkowic Śląskich leży nieduża miejscowość Szklary znana z działającej tu kopalni niklu, która działała od 1889/1890 roku aż do 1983r, czyli około 100 lat.
Znacznie wcześniej zaczęto wydobywać tu znany kamień ozdobny - chryzopraz odkryty już w 1740r koło Koźmic. Wtedy to zaczęły powstawać liczne sztolnie i szyby poszukiwawcze chryzoprazu jak również opalu i chalcedonu. Z reguły sztolnie te były krótkie a szyby płytkie - średnio 20m głębokości, ale powstało ich dużo.
Rudy niklu zaczęto też wydobywać podobną metodą głębinową wykorzystując przy okazji wcześniejsze wyrobiska. Zawartość niklu w złożu dochodziła do 5%, gdzieniegdzie do 12%, ale szybko najbogatsze partie zostały wyeksploatowane i sięgnięto do złóż niskoprocentowych. Na początku XX wieku nikiel zaczęto też eksploatować metodą odkrywkową.
Hutę w Szklarach wybudowano w latach 1899-1900 (w następnym roku rozpoczęła pracę), zaś w latach 1902-03 wydrążono główny szyb wydobywczy na polu „Marta\\\\\\\", z którego w następnych latach prowadzono eksploatację. Przed I wojną światową, w okresie najlepszej koniunktury, produkowano w tych zakładach 300 – 360 ton metalu rocznie. W latach wojny zakład przeszedł pod nadzór państwowy, a wkrótce (1915) został włączony do koncernu Kruppa z Essen. Podczas wojny prowadzono szybką rabunkową eksploatację złóż, co przyczyniło się z jednej strony do rozbudowy wyrobisk aż do osiągnięcia maksimum, także w następnych latach stopniowo zwiększano wydobycie rudy metodą odkrywkową, rozpoczynając niszczenie najniżej położonych chodników.
W okresie 1920-35 na skutek recesji w hutnictwie kopalnie przejściowo zamknięto. W 1934 - 1936 wznowiono działalność, z tym, że wydobycie rud niklu prowadzono metodą odkrywkową. Zastosowano nową, opracowaną specjalnie dla huty w Szklarach metodę eksploatacji rud o zawartości niklu poniżej 1%. W 1944 roku roboty odkrywkowe, przy użyciu pogłębiarek, sięgały 34 metrów od powierzchni, na trzech poziomach.
W czasie II wojny światowej zniszczono hutę przerabiającą nikiel, ale na szczęście w 1953 odbudowano ją. Nadal też trafiano miejscami na bogate złoża chryzoprazu, opalu i chalcedonu. W 1961 roku uruchomiono nową kopalnię odkrywkową, wcześniej korzystano z pozostałości po kopalni niemieckiej. Stopniowo niszczono górne partie dawnej kopalni.
W końcu w 1983r kopalnie niklu na wskutek jego wyczerpania zamknięto. Na początku lat 90tych funkcjonowała na terenie dawnej huty fabryka nawozów sztucznych, jednak jej działalność była w dużej mierze zależna od dotacji państwowych, a gdy te się skończyły, w 1993 roku przedsiębiorstwo zbankrutowało. Region nawiedziło bezrobocie.
Nadal teren kopalni przyciąga mineralogów i miłośników penetracji podziemnych wyrobisk. Wkrótce po zakończeniu eksploatacji, dostępnych i niezabezpieczonych było wiele otworów sztolni i szybów - do jednego z nich w czasie penetracji wpadła dwójka studentów i nie umiejąc wyjść spędziła pod ziemią wiele dni aż skrajnie wyczerpanych uratowali ratownicy. Było o tym głośno i szereg otworów miano zabezpieczyć przed podobnymi przypadkami, niemniej jednak nadal są tu inne dostępne.

We wsi Szklary znajdował się od 1841 roku dzwon, odlany w firmie Wagner w Piławie. Dzwon przetrwał do 1944/5 roku, nieznane są jego dalsze losy. Być może został gdzieś ukryty, a być może został wywieziony przez „wyzwolicieli”, którzy w ten sam sposób opróżnili z urządzeń hutniczych hutę w Szklarach.

dodane na fotoforum:

• Dolnośląskie
• Dolny śląsk
• kopalnia
• Na szlaku
• Skarby Ziemi