Białystok - ratusz

Białystok w XVIII wieku był miastem prywatnym należącym do Branickich a ratusze w takich miastach przeważnie miały przeznaczenie handlowe, rzadko były siedzibą władz miejskich. W zamierzeniu Jana Klemensa Branickiego, który w 1745 roku ufundował budowlę ratusz miał świadczyć o statusie miasta, zdobić białostocki rynek. Nigdy nie był siedzibą władz miejskich, od początku pełnił rolę handlową.
Budowa ratusza przebiegała w kilku etapach. W 1745 roku postawiony został parterowy obiekt na rzucie kwadratu, przykryty łamanym dachem. Z oficjalnych dokumentów dowiemy się, że 22 sierpnia 1745r. nadano 10 pierwszych kramów. Dziesięć lat później w październiku 1755 r Józef Wojnarowski pisał : ... Żydów białostockich zebrało się ze 20, którzy swoim kosztem kramy stawiać będą.
Wtedy wybudowano 4 narożne pawilony – alkierze połączone z głównym budynkiem arkadowymi przejściami. W roku 1761 wybudowana została jedna kondygnacja wieży, podwyższona do obecnej wysokości w 1798 roku. Około 1807 roku, by utworzyć kolejne sklepy, poszerzono alkierze zabudowując częściowo dziedzińce. W 1868 roku na ratuszowej wieży pojawił się zegar, a około 1898 roku wokół hełmu wieży umieszczona została metalowa galeryjka, służąca jako punkt obserwacyjny Białostockiej Ochotniczej Straży Ogniowej. Korpus główny ratusza pomieścił ponadto izbę sądową i areszt. Za ratuszem, na targowisku znajdowała się szopa drewniana, wsparta na 4 arkadach, gdzie mieściły się: kłoda wzorcowa do mierzenia sprzedawanych towarów oraz garnce, kwaterki i inne miary objętości ocechowane przez ówczesny Urząd Miejski.
Około 1922 roku, po kilku kolejnych rozbudowach, w ratuszu mieściło się już ponad 100 różnej branży sklepików i kramów.
Księga adresowo-handlowa m. Białegostoku na 1932/33 rok wymienia sklepy z artykułami kolonialnymi, czapkami, drożdżami, jajami, koszykami i artykułami kuchennymi, mąką, owocami, puchem i pierzem, suknami, winami i wyrobami żelaznymi. Ponadto działali tam szewc, krawiec i fryzjer. Tylko kilka kramów nie należało do Żydów.
Handel w ratuszu kwitnie nieprzerwanie do 1940 roku, gdy Rosjanie okupujący Białystok zburzyli budynek, planowali postawienie w tym miejscu pomnika Stalina
Rosyjskie plany niweczy wejście wojsk niemieckich w 1941r , a wraz z nimi dochodzi do zrównania z ziemią większej części białostockiej starówki.
W roku 1953 podjęta zostaje decyzja o odbudowie ratusza i przeznaczeniu go na siedzibę Muzeum Okręgowego. Obecnie znajduje się tam Muzeum Podlaskie. Odbudowany obiekt został w całości podpiwniczony, a dawne wejścia do kramów zastąpiono oknami.


https://www.garnek.pl/vinga