(0)
Kościół św. Kazimierza w Wilnie (Kościół jezuitów) – pierwsza barokowa świątynia katolicka na Starym Mieście w Wilnie (ul. Didžioji 34) wzniesiona ku czci św. Kazimierza Królewicza.
Kościół został wzniesiony w latach 1604–1618 jako wotum po kanonizacji św. Kazimierza Jagiellończyka (1602). Inicjatorami budowy był spokrewniony ze świętym król Zygmunt III Waza oraz Lew Sapieha. Przy kościele rezydowali jezuici.
Projekt świątyni, autorstwa Jana Frankiewicza, jest wzorowany na rzymskim kościele Il Gesù, była to jednak twórcza adaptacja, a nie mechaniczne skopiowanie wzorca. Jest to budowla na planie krzyża łacińskiego, trójnawowa z transeptem. Na przecięciu nawy głównej i transeptu umieszczono kopułę z latarnią. Charakterystycznym elementem widocznym z zewnątrz jest mitra wielkoksiążęca wieńcząca latarnię – nawiązanie do urzędu piastowanego przez patrona kościoła. Do planu architektonicznego tej świątyni będzie później nawiązywać wiele barokowych kościołów Wilna i z terenu Wielkiego Księstwa.
Po zniszczeniach z 2. połowy XVII i początku XVIII w. kościół został odnowiony przez Jana Krzysztofa Glaubitza, najsłynniejszego architekta tzw. baroku wileńskiego. Jezuita Tomasz Żebrowski w XVIII wieku wzniósł monumentalną kopułę z wysoką latarnią, zwieńczoną mitrą wielkoksiążęcą.
Po kasacie zakonu jezuitów w 1773 r. świątynia została przejęta przez augustianów. W 1812 armia francuska zniszczyła wnętrze i zamieniła kościół na magazyn zboża, a następnie więzienie dla jeńców rosyjskich, co przyczyniło się do jeszcze większej dewastacji wnętrza. W ramach represji carskich po powstaniu listopadowym kościół został skonfiskowany katolikom, a po powstaniu styczniowym z rozkazu generał-gubernatora M. Murawiowa, architekt rosyjski Mikołaj Czagin przebudował go na cerkiew, znacznie zniekształcając jego architekturę oraz skuwając rokokowe ozdoby. W 1917 świątynia powróciła do katolików, w 1925 podczas remontu usunięto znaczną część zniszczeń. Po II wojnie światowej został ponownie skonfiskowany, tym razem przez władze radzieckie, w 1966 przeprowadzono remont obiektu, który miał jednocześnie zatrzeć ślady polskości (np. poprzez skuwanie inskrypcji) i urządzono w nim muzeum ateizmu z posągiem Lenina w miejsce głównego ołtarza. W 1988 r., po odzyskaniu niepodległości przez Litwę, został ponownie przejęty przez jezuitów i w 1991 r. przywrócony do użytku sakralnego.
Najcenniejszymi zabytkami zachowanymi we wnętrzu świątyni są trzy późnobarokowe ołtarze wykonane w latach 1749–1755 przez Tomasza Żebrowskiego (ołtarz główny oraz dwa boczne zamykające transept).
Przy kościele znajduje się klasztor jezuitów wzniesiony w latach 1604-1615, mieszczący dawniej kolegium jezuickie, bibliotekę oraz szpital.
dodane na fotoforum:
