(0)
Wilno: Cmentarz na Rossie
Jest to prawdziwa skarbnica pamiątek kultury polskiej w Wilnie, jeden z czterech najważniejszych polskich cmentarzy (obok warszawskich Powązek, krakowskiego cmentarza Rakowickiego i lwowskiego Łyczakowa), przy tym bezcenny zabytek architektoniczno- parkowy. Nagrobki Rossy stanowią wyjątkową kolekcję sztuki sepulkralnej o randze europejskiej.
Cmentarz założono w 1769 r. z inicjatywy burmistrza wileńskiego Bazylego Millera, w ramach ówczesnej kampanii wyprowadzania z przyczyn sanitarnych miejsc pochówku poza miasto. Prawdopodobnie miejsce to już wcześniej wykorzystywano jako cmentarzysko.
W okresie powojennym bezcenna pamiątka padła ofiarą barbarzyńskich zabiegów władz radzieckich – od plądrowania grobów przez chuliganów, na których działania przymykano oczy po zniszczenie w 1952 r. wspaniałych, rozległych kolumbariów z przełomu XVIII i XIX w. Umyślnie wycinano stare drzewa tak, by padały na zabytkowe nagrobki. Wielokrotnie pojawiały się też pomysły budowy drogi szybkiego ruchu przez środek cmentarza (poprzez rozbudowę ulicy Listopadowej).
W 1967 r. został zamknięty, jako miejsce pochówków, a w 1969 r. wpisany do rejestru zabytków. Mimo przyznania statusu zabytku, porządkowaniem zajęto się dopiero w 1988 r. Cmentarz ma łączną powierzchnię 10,8 ha.
Jeżeli wchodzi się na Starą Rossę od strony ulicy Rossa trzeba od razu zajrzeć na urządzony w latach 1935–1936 cmentarz wojskowy z grobowcem kryjącym serce marszałka Piłsudskiego i szczątki jego matki, Marii z Billewiczów.
Uroczysty pogrzeb serca Piłsudskiego odbył się 12 V 1936 r., a towarzyszył mu pochówek matki, zmarłej w 1884 r. i pochowanej do tego czasu w Sugintach, na ówczesnej Litwie Kowieńskiej.
Wielką płytę kamienną, sprowadzoną z kamieniołomów wołyńskich, zdobi napis Matka i serce syna oraz dwa cytaty z ulubionego poety Marszałka – Słowackiego. Monument przetrwał w stanie nienaruszonym cały okres ZSRR. Grób otaczają nagrobki żołnierzy polskich poległych podczas walk w 1919 i 1920 r. (m.in. z armii Żeligowskiego), a także późniejsze mogiły – ofiar września 1939 r. i poległych w AK-owskiej operacji „Ostra Brama” w 1944 r. Miejsce to jest obowiązkowym celem wszystkim polskich wycieczek przybywających do Wilna, można tu spotkać również miejscowych Polaków oferujących pocztówki, pamiątki, przewodniki itp.
dodane na fotoforum:
