Biblioteka klasztoru Augustianów w Żaganiu(lubuskie)

Do rangi Pomnika Historii pretenduje Zespół poaugustiański w Żaganiu.

Kompleks składa się z kościoła, dawnego klasztoru Augustianów, konwiktu (rodzaj internatu) i spichlerza. Pochodzący z XIV w. kościół jest cennym zabytkiem architektury, wyposażonym w nieprzeciętnej wartości rzeźby, malarstwa i rzemiosła. Wyjątkowa jest również biblioteka klasztorna ze stylowym wystrojem.

Zespół poaugustiański w Żaganiu jest historyczno-architektonicznym pomnikiem opactwa istniejącego tutaj 526 lat (1284-1810), które odegrało bardzo ważną rolę w rozwoju nie tylko miasta i regionu, lecz także całego Śląska, tak w wymiarze materialnym, jak i duchowym. Przede wszystkim jest cennym zabytkiem architektury, wyposażonym w nieprzeciętnej wartości dzieł sztuki – rzeźby, malarstwa i rzemiosła artystycznego.

Dziełem samym sobie jest biblioteka klasztorna ze stylowym wystrojem i wyposażeniem. Z dziejami zespołu związani są wybitni twórcy śląskiego baroku, m.in. Karol Martin Frantz, Johann Urbański, Michael Willmann i Jerzy Gregor Neunhertza.Architektoniczny zespół poklasztorny jest zabytkiem wysokiej klasy o randze ponadregionalnej. Oprócz architektury decydujące jest wyposażenie świątyni i biblioteki w wybitne dzieła sztuki. Niezależnie od wyposażenia zabytkową perełką jest wnętrze świątyni, znakomite w kompozycji przestrzennej, łączącej mistrzowsko gotycką architekturę z barokowym wyposażeniem sztukatorsko-malarskim. To świetne rozwiązanie artystyczne jest dziełem architekta Karola Marcina Frantza i rzeźbiarza Johanna Urbańskiego. Unikatowej wartości, ze względu na rzadkość występowania mają: biblioteka klasztorna i spichlerz gotycki.Z trzech klasztorów kanoników regularnych św. Augustyna, które istniały w średniowieczu na Dolnym Śląsku, czasy reformacji przetrwał tylko żagański i funkcjonował do pruskiej sekularyzacji w 1810 roku.


Zespół składa się z kościoła parafialnego pw. Wniebowzięcia NMP, dawnego klasztoru augustianów, konwiktu (internatu) i spichlerza.
Dawni kronikarze przyjmują, iż świątynia powstała już w roku 1183, w czasie rządów piastowskiego księcia Bolesława I Wysokiego. W drugiej połowie XIV w. zakonnicy wznieśli trzynawową bazylikę. Po pożarach w latach 1472 i 1486 kościół odbudowano w konstrukcji halowej. Zewnętrzna architektura mimo wielu przebudów zachowała charakter gotycki, natomiast loggia jest renesansowa. W kościele bardzo pięknie prezentują się stalle z 1695 r. oraz XVI wieczny ołtarz Św. Trójcy. W świątyni znajduje się także gotycki sarkofag księcia głogowsko-żagańskiego Henryka IV. Na uwagę również zasługuje ekspozycja muzealna ulokowana na emporze nad zakrystią.

W późnobarokowym budynku dawnego konwiktu, który od północy i zachodu zamyka dziedziniec klasztorny, działa obecnie Dom Turysty PTTK.

Na 56-metrowej wieży kościoła opat Jan Felbiger w 1769 r. zainstalował pierwszy na Śląsku piorunochron.

W 1857 r. w kościele Wniebowzięcia NMP w Żaganiu odbył się ślub Antoniego Radziwiłła z Marią Dorotą de Castellane. W czasie uroczystości na organach kościelnych grał sam Franciszek Liszt.