Dąbrowa Tarnowska - synagoga

Najwspanialszym obiektem architektonicznym, jaki pozostał po dawnych mieszkańcach Dąbrowy, jest znajdująca się nieopodal rynku, tuż przy głównej ulicy okazała synagoga. Zbudowano ją w latach 1855-1860 według projektu architekta i inżyniera Abrahama Goldsteina. Budowla była finansowana w znacznej mierze przez Ajzyka Sterna. Prace przy wyposażaniu wnętrza synagogi trwały jeszcze kilka lat po zakończeniu jej budowy. Podczas I wojny światowej synagoga uległa zniszczeniu, jednak na początku lat 20. odnowiono ją. W latach 1936-1937 przeprowadzono remont pod nadzorem Doroty Mertz z Tarnowa oraz dobudowano do fasady trójkondygnacyjny, arkadowy krużganek.

Niedługo potem wybuchła II wojna światowa. Dąbrowską synagogę zdewastowali hitlerowcy. Po wojnie Żydzi, którzy ocaleli, modlili się w przedsionku, później zaś urządzili w bocznej sali przy przedsionku niewielki dom modlitwy. Wykonana w nim wówczas malarska dekoracja ścian zachowała się do chwili obecnej (m.in. dwa siedzące lwy strzegące tablic Dekalogu nad wejściem). W latach 60. Żydzi, nie mogąc korzystać z synagogi, zorganizowali dom modlitwy przy ulicy Daszyńskiego.

W przejętej przez Skarb Państwa synagodze, w latach 70. rozpoczęto prace nad adaptacją budynku na dom kultury. Jednak przebudowę przerwano, pozostawiając rusztowania i wykopy. Synagoga popadła w ruinę, i w takim stanie została przekazana w 2006 r. gminie Dąbrowa Tarnowska. Dzięki współpracy władz gminnych i konserwatorskich oraz dofinansowaniu Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, a także wsparciu Żydowskiej Gminy Wyznaniowej w Krakowie w 2008 r. rozpoczęto prace zabezpieczające i budowlane w synagodze