Gołuchów - Zamek

Pierwszy zamek w Gołuchowie został wzniesiony przez Rafała Leszczyńskiego około 1560 r. Na początku XVII w. jego syn Wacław dobudował nowy budynek pałacowy oraz sześcioboczną wieżą i połączył go dwoma skrzydłami z wcześniejszą budowlą dzięki czemu powstał wewnętrzny dziedziniec z krużgankami. Około 1695 r. zamek został sprzedany a częste zmiany właścicieli i wojny spowodowały jego dewastację. W 1853 r. popadający w ruinę zamek zakupił Tytus Działyński (z Kórnika), który planował stworzyć tu rezydencję dla swojego jedynego syna Jana Działyńskiego.
Na przełomie lat 70-tych i 80-tych XIX w. żona Jana – Izabela z Czartoryskich (córka Adama Jerzego Czartoryskiego, przywódcy emigracji polskiej z paryskiego Hotelu Lambert)rozpoczęła restaurację zamku w stylu renesansu francuskiego, na wzór XVI –wiecznych zamków nad Loarą oraz pałaców włoskich. Zatrudniła do tego francuskich mistrzów. Wiele detali rzeźbiarskich sprowadzono z Francji i Włoch. W trakcie prac pieczołowicie odrestaurowano elementy wczesnobarokowego zamku Leszczyńskich.
Równocześnie z renowacją zamku zajęto się urządzaniem parku. Wybitny ogrodnik Adam Kubaszewski stworzył w Gołuchowie arboretum o powierzchni 160 hektarów. Obecnie jest to drugie co do wielkości arboretum w Polsce (po Kórniku) a 42 drzewa w tym 34 dęby zostały uznane za pomniki przyrody.
Działyńska interesowała się historią i sztuką. Gromadziła cenne zbiory które po przywiezieniu do Polski dały początek muzeum, które postanowiła stworzyć w zamku, naśladując swoją babkę Izabelę z Flemingów Czartoryską z Puław. Zbiory zabezpieczyła tworząc Ordynację Książąt Czartoryskich w Gołuchowie. Status ordynacji gwarantował ogólną dostępność i niepodzielność zbiorów. Prywatne muzeum funkcjonowało do 1939 r. W czasie wojny zbiory uległy rozproszeniu i po wyzwoleniu tylko część z nich wróciła do Polski. W 1962 w odnowionym zamku otwarto muzeum. Na ekspozycję składają się odzyskane eksponaty wzbogacone o nowo pozyskane zabytki.