portret :)

Kanclerz i hetman wielki koronny, założyciel Zamościa i Ordynacji Zamojskiej, Jan Zamoyski urodził się 19 marca 1542 roku w Skokówce jako syn Stanisława i Anny z domu Fulsztyn Herbartów Zamoyskich. Wszechstronnie utalentowany, pobierał nauki w Niemczech, we Francji i we Włoszech. Podczas pobytu w Paryżu uczestniczył w wykładach w Kolegium Królewski i w Sorbonie. Następnie kształcił się w słynnej protestanckiej szkole Jana Sturma w Strassburgu i na Uniwersytecie Padewskim, gzie uzyskał tytuł doktora obojga praw i przez rok sprawował godność rektora. Podczas studiów padewskich przeszedł na katolicyzm. Po powrocie do kraju w 1563 roku rozpoczął karierę polityka i męża stanu w Krakowie na Wawelu - otrzymał stanowisko sekretarza króla Zygmunta Augusta, a potem kanclerza i hetmana wielkiego koronnego. Po śmierci króla Jan Zamoyski dał się poznać jako skuteczny przywódca szlachty, obrońca trwałości unii Polski z Litwą, swobód obywatelskich i tolerancji religijnej. Geniusz polityczny rozwinął przy królu Stefanie Batorym. Miał także opinię wielkiego opiekuna nauki, sztuki i literatury. Zbudował miasto i twierdzę Zamość, utworzył Ordynację Zamojską (nazywaną często "państwem zamojskim" ), która przetrwała trzy i pół wieku, zorganizował Akademię Zamojską, trzecią po Krakowie i Wilnie, wyższą uczelnię w Rzeczypospolitej. Z 3,5 wsi, które zostawił mu w spadku ojciec, jego majątek urósł do 816 wsi i 23 miast, a powierzchnia jego posiadłości wynosiła ponad 17 000 km2.
Zamość stał się stolicą ordynacji. Ambicją Jana Zamoyskiego było nadanie tej najnowszej wówczas twierdzy Rzeczypospolitej rangi ośrodka naukowego i kulturalnego. Do realizacji tego zadania zaangażowany został Włoch Bernardo Morando.
Zachwycony indywidualnością Zamoyskiego holenderski uczony Georg of van Does pisał, iż ".... nic jednakowoż nie świadczy bardziej o jego miłości ojczyzny, jak to właśnie miasto, które własnym sumptem od fundamentów wybudował ... w ten sposób pozostawił on pamiątkę po sobie, od piramid i pomników trwalszą, nie tylko w Polsce, ale również w całej Europie...".
Twórca potęgi rodu Zamoyskich zmarł w 1605 roku.
Myśli kanclerza i hetmana, zawarte w stwierdzeniu, iż "takie są rzeczypospolite, jakie ich młodzieży chowanie", oraz obywatelski nakaz moralny "Bądź ukochanej Ojczyzny ozdobą!" pozostały szczególnie aktualne do dzisiaj.
Zwycięskie bitwy, które Jan Zamoyski toczył w imieniu Rzeczypospolitej, zasługi na polu reformowania państwa i polityki zagranicznej oraz mecenat kulturalny sytuują go wśród najwybitniejszych postaci w dziejach Polski.

dodane na fotoforum:

• Zamość