(1)
MOST NA WIŚLEMost kolejowy w Tczewie – most kolejowy na Wiśle w Tczewie na trasie magistrali kolejowej łączącej Warszawę z Gdańskiem wybudowany w 1891 roku. W jego bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się most drogowy, mający charakterystyczne wieże.Most znajduje się w zachodniej części miasta, na Wiśle. Przebiega przez niego linia kolejowa nr 9[1]. Równolegle do niego znajduje się most drogowy, którym przebiega ulica Jana z Kolna[2]. Most w Tczewie jest najbardziej na północ wysuniętym mostem kolejowym na Wiśle, po którym jeżdżą planowe pociągi pasażerskie[3]. Bardziej na północ wysunięty jest tylko most kolejowy w Gdańsku w dzielnicy Stogi z Przeróbką na Martwej Wiśle, jednakże jest on używany tylko w ruchu towarowym.Na początku lat 40. XIX wieku pierwsze linie kolejowe w Prusach zaczęły przynosić oczekiwane zyski. Postanowiono więc rozszerzyć sieć kolejową na wschód, aby połączyć Berlin z Królewcem. Linia ta miała znaczenie zarówno gospodarcze (możliwość łatwiejszego przemieszczania towarów, szczególnie żywności z Pomorza do centrum kraju), militarne (większa mobilność wojsk oraz łatwiejszy transport ciężkiego uzbrojenia), a także prestiżowe dla Prus na arenie międzynarodowej – zwłaszcza w sąsiedniej, znacznie biedniejszej, aczkolwiek również aspirującej do miana światowej potęgi, Rosji[4]. W 1842 roku budżet pruski miał nadwyżkę, dlatego też komisje stanowe (później przekształcone w Pruski Parlament) 18 października zadecydowały o budowie kolei wschodniej. Rozważano trzy warianty magistrali Berlin – Królewiec z odgałęzieniem do Gdańska:
* Frankfurt nad Odrą – Poznań – Bydgoszcz – Grudziądz – Królewiec.
* Kostrzyn – Gorzów – Bydgoszcz – Grudziądz – Królewiec.
* Szczecin – Stargard – Grudziądz – Królewiec.
Żaden z tych projektów nie uwzględniał Tczewa jako przeprawy przez Wisłę, a sam pomysł wkrótce upadł. W listopadzie 1844 roku zdecydowano ponownie o budowie kolei wschodniej. Podczas projektu nowej magistrali po raz kolejny wystąpił problem miejsca przekroczenia Wisły. Według różnych wariantów most miał powstać w Ostromecku (obecnie Fordon w Bydgoszczy), Toruniu, Grudziądzu, Cyplu Mątawskim niedaleko Pelplina, Tczewie lub Gdańsku. Pierwsze dwa warianty zostały dość szybko odrzucone, gdyż znajdowały się zbyt blisko granicy, jednak koszt budowy ze względu na wąską dolinę i w miarę niskie brzegi był najniższy. W Grudziądzu z kolei most byłby chroniony przez twierdzę, jednakże brzeg był bardzo wysoki, co podniosłoby koszty budowy oraz eksploatacji mostu; minusem była także znaczna odległość od Gdańska. W Cyplu Mątawskim terasy zalewowe były zbyt bagniste, co spowodowałoby konieczność irygacji terenu, która skutkowałaby opóźnieniem budowy i wzrostem jej kosztów. Wariant z mostem w Gdańsku byłby korzystny dla samego miasta i Prus, gdyż znajdujący się na trasie kolei Gdańsk znajdował się daleko od granicy. Decyzja o poprowadzeniu tam linii wymusiłaby jednak budowę w dość bagnistym terenie Żuław Wiślanych. Z tego powodu zdecydowano się na przeprawę na starym szlaku kupieckim w Tczewie.W 1845 roku rozpoczęto regulację Wisły, potrzebną m.in. ze względów przeciwpowodziowych, oraz prace przygotowawcze. Jednakże na skutek kryzysu w 1847 roku z rozkazu króla pruskiego przerwano je. Na miejscu pozostawiono tylko inżynierów mających czuwać nad stanem mostu. Jednak już w 1851 roku ruszyły prace na linii Tczew – Gdańsk oraz zbudowano dworzec w Tczewie. Mimo iż most nie był jeszcze gotowy, to w układzie stacji widać było wyższość linii Berlin – Królewiec nad odgałęzieniem do Gdańska[6]. W latach 1851–1857 powstał pierwszy most drogowo-kolejowy, zaprojektowany przez Carla Lentza[7]. Był on wówczas najdłuższym mostem w Europie. Po ukończeniu magistrali do Królewca jeden most nie wystarczał, gdyż stanowił „wąskie gardło” w komunikacji między lewym a prawym brzegiem górnej Wisły. Z tego względu powstał drugi typowo kolejowy most[8]. Został zaprojektowany przez Johanna Schwedlera. Budowa trwała dwa lata i została ukończona w 1890 roku, wraz z mostem powstał nowy dworzec w Tczewie. 1890-1918 [edytuj]
Podczas powodzi w 1912 roku zdecydowano się powiększyć koryto Wisły, dodając jedno przęsło od strony prawego brzegu[7].
1918-1939 [edytuj]
Mosty Tczewskie – most kolejowy z lewej
Podczas dwudziestolecia międzywojennego przez Wisłę przeprowadzono granicę między Polską a Wolnym Miastem Gdańskiem. Most kolejowy przecinał granicę, stacjami granicznymi były Tczew po stronie polskiej i Szymankowo po stronie gdańskiej. Wojsko Polskie zajęło jednak i chroniło cały most, łącznie z częścią pierwotnie podlegającą władzy WMG, ze względu na strategiczną rolę, gdyż biegła tutaj najlepsza droga pomiędzy Prusami a resztą Niemiec.
Information icon.svg Osobny artykuł: Obrona mostów tczewskich.
1 września 1939, o 4.00 – zanim zostało zaatakowane Westerplatte i zbombardowano Wieluń – wojsko niemieckie w ramach akcji ZUG zaatakowało polski pociąg, aresztując załogę i wjechało na most w Tczewie. Polscy kolejarze zaalarmowali jednak dyżurnego ruchu na stacji w Tczewie, który skierował nadjeżdżający pociąg na boczny tor. Niemiecki atak nie powiódł się, za co w odwecie wymordowano w Szymankowie i Lisewie polskich kolejarzy wraz z rodzinami. Polscy saperzy wysadzili mosty, utrudniając komunikację między dwiema częściami Niemiec, co zostało wykorzystane przez Niemców do szerzenia antypolskiej propagandy[7].
1940-1945 [edytuj]
Most kolejowy został w 1940[8] lub 1941[7] roku prowizorycznie odbudowany. Nie przetrwał on jednak wojny. Tuż po wojnie, aby przywrócić komunikację pomiędzy Warszawą a Gdańskiem, zbudowano most tymczasowy w systemie ESTB[7].
Po 1945 [edytuj]
Po 1947 zbudowano lepszy, jednak również tymczasowy most, natomiast w 1958[8] odbudowano most już na stałe. Różni się on od poprzedniego, stanowiąc mieszaninę różnych stylów[7]. Autorem projektu jest Konrad Liśkiewicz[8]. Podczas modernizacji linii E-65 Warszawa - Gdynia most zostać kapitalnie wyremontowany[9]
Konstrukcja [edytuj]
Most jest zbudowany ze stali. Torowisko znajduje się na dolnym pokładzie kratownicy[7].
Ruch pociągów [edytuj]
Przez most przejeżdżają wszystkie pociągi kwalifikowane pomiędzy Gdynią a Warszawą oraz lokalne pomiędzy Gdynią a Malborkiem, Elblągiem i Olsztynem. W Sieciowym Rozkładzie Jazdy Pociągów pociągi jadące przez most znajdują się w tabelach 400 i 505.https://pl.wikipedia.org/wiki/Most_kolejowy_w_Tczewie
dodane na fotoforum:
