Ubarwienie może spełniać różne
funkcje w życiu motyli – pomaga unikać
niebezpieczeństwa, odgrywa rolę
w zachowaniach rozrodczych lub też
procesach związanych z termoregulacją.
Dzięki ogólnemu pokrojowi ciała,
ustawieniu skrzydeł, ubarwieniu
i zachowaniu motyle mogą uniknąć
ataku ze strony tych większych amtorów owadów, dla których zmysł
wzroku jest najważniejszy przy zdobywaniu
pokarmu. Najczęstszą formą
zapewnienia sobie bezpieczeństwa
jest ucieczka lub też pozostanie niezauważonym.
Stąd też odpoczywające
motyle mają zazwyczaj ubarwienie
kryptyczne, czyli wtapiają się po prostu
w tło. Przypominają korę, suche
lub zielone liście. Większość motyli dziennych ma spodnią stronę skrzydeł
mniej efektowną w porównaniu
z wierzchnią. W ciągu dnia kontrast
taki może zwiększyć efekt maskujący.
Gdy kolorowy motyl nagle usiądzie
będzie trudniejszy do dostrzeżenia
dla obserwatora, który przywykł do
podążania wzrokiem za jaskrawym obiektem.
Najbardziej spektakularna różnica
między efektownością ubarwienia
obu stron skrzydeł występuje chyba
u rusałki pawika. Spód jest niemal zupełnie
czarny podczas gdy na wierzchu
wymalowane są cztery wielkie kolorowe
oczy. Gdy zbliżymy się do motyla
odpoczywającego lub spijającego
nektar na kwiatku może się zdarzyć,
że zanim odleci poruszy on szybko
kilkukrotnie skrzydłami. Nagłe pokazanie
niezwykłego rysunku przez
rusałkę pawika może spowodować
przynajmniej chwilowe zawahanie
napastnika, co pozwoli motylowi na
ucieczkę. Zbadano, że małe lub niedoświadczone
ptaki rzeczywiście reagują
na taki pokaz odwrotem. Duże
oczy sugerują, że ma się do czynienie
ze znacznych rozmiarów zwierzęciem
być może niebezpiecznym dla małego
myśliwego.
Mniejsze koncentryczne oczy na skrzydłach mają z kolei za zadanie
odwrócić uwagę od najważniejszych
części ciała. Rusałki należące do podrodziny
oczennic posiadają zazwyczaj
więcej niż jedną parę takich plamek.
Napastnik, czyli najczęściej ptak, będzie
instynktownie uderzał w głowę,
której wyróżnikiem są oczy. Jeśli uda
się go wprowadzić w błąd motyl straci
najwyżej fragment skrzydła, bez
którego będzie mógł z powodzeniem
przeżyć. U niektórych gatunków fałszywa
głowa jest jeszcze bardziej sugestywna
z uwagi na występowanie
razem z nią również „nibyczułków”.
Taką właśnie rolę spełniają ogonki na
skrzydłach pazi i szeregu modraszków.

dodane na fotoforum:

• motyle
• Owady
• Makro
• Makrofotografia