Katedra...

jest to budynek o niebywałej wysokości wnętrza, o przewyższającej wszystko wysmukłości proporcji, jest jak okręt w stoczni, w pozornie niestałej równowadze, uchwycony wąskimi długimi palcami przypór, na których, jak bujna roślinność rozrastają się ornamenty rzeźbiarskie, kwiatony, fiale, chimery. Wieże, zazwyczaj nieukończone, mają często 70 metrów a niekiedy więcej . Budowano tak wysokie katedry, gdyż sądzono, że wtedy wierni będą bliżej Boga. Wspaniałość katedr jest równie wielka z zewnątrz jak i wewnątrz. Z zewnątrz panują nad otoczeniem, dominują nad całym właściwie miastem średniowiecznym. Główny akcent katedry stanowią wieże fasadowe. Jeśli katedra gotycka z zewnątrz tak silnie akcentuje swą przewagę nad otoczeniem, to po wejściu do jej wnętrza odczuwamy jej ogrom bezpośrednio nad sobą. Oddziaływanie psychologiczne rytmu wielkich filarów, które są elementami dynamicznymi, unoszą się nad głową idącego i giną w perspektywie nieuchwytnej, ale zorganizowanej przestrzeni przyciągających w głąb wnętrza z wysoko rozpiętym sklepieniem, jest wielorakie: stwarza wrażenie małości i słabości samotnej istoty ludzkiej, rodzi dumę z dzieła wzniesionego wspólnym wysiłkiem człowieka, budzi lęk przed ogromem przestrzeni a jednocześnie podsyca pragnienie wzbicia się pod samo sklepienie. Jak z olbrzymich drzew delikatne gałęzie, tak z gotyckich filarów wybiegają u szczytu ceglane lub kamienne łuki zwane żebrami, łączące się z sobą po przekątnej, każda czwórka filarów u góry powiązana jest więc na krzyż. Wspaniałą ozdobą są także witraże wypełniające okna. Ludzie z chwilą wejścia do środka czują się, jakby znaleźli się w innym świecie. Ściany jarzą się kolorami szlachetnych kamieni: szafirów, rubinów, szmaragdów, przenikające przez nie światło stwarza niesamowite efekty świetlne: plamy delikatnych tęczowych barw kładą się na posadzce i kolumnach. Witraże przedstawiają niekiedy nawet całe sceny z Pisma Świętego, Starego i Nowego Testamentu. Katedra nie tylko zastępowała Niebo, była też zwierciadłem całego świata boskiego i ludzkiego, zwierciadłem Boga, przyrody i historii…

Durham 30/07/2010