Twierdza Nysa

Pierwsze nowożytne fortyfikacje w Nysie powstały w 1594 r. wg. projektu Johanesa Schneidera z Lindau za sprawą ówczesnego biskupa Andreasa von Jerin. Umocnienia te już w 1643 r. zaczęto przebudowywać wg. szkoły holenderskiej i nowowłoskiej, kładąc nacisk na system obrony skrzydłowej. Do istniejących fortyfikacji dobudowano nowe, zwiększając ilość bastionów. Miasto zostało otoczone wałem, 10 bastionami, 4 rawelinami oraz fosą wodną.
Po całym obwałowaniu biegła ukryta droga. Z tych obiektów do dzisiejszych czasów zachował się - wielokrotnie modernizowany - bastion Św. Jadwigi przy ul. Piastowskiej.

Okresem przełomowym dla nyskich fortyfikacji był rok 1741, kiedy w czasie wojny Austrii z Prusami, król pruski Fryderyk II zdobył miasto. W wyniku traktatu pokojowego Śląsk, a z nim Nysa przeszły pod panowanie pruskie. Fryderyk II doceniając strategiczne położenie miasta oraz istniejące już fortyfikacje, postanowił uczynić z Nysy twierdzę. Na jego zlecenie holenderski inżynier Gen Cornelius von Walrawe, przebudował fortyfikacje otaczające miasto nazwane Obwałowaniami Dolnymi. Równocześnie na drugim brzegu rzeki zbudowano Forty Górne. Powstało w ten sposób nowe miasto Friedrichsstadt, będące rodzajem koszar lub obozu wojskowego (obecnie jest to dzielnica Nysy - Radoszyn). Po obu brzegach rzeki zostały wzniesione reduty - Kardynalska i Kapucyńska.
Powstała twierdza - obóz warowny, strzegący granice nowozdobytej prowincji śląskiej na wschodnim odcinku gór Sudeckich tj. prawie od bramy Morawskiej aż do Gór Złotych. W tym okresie zbudowano także m.in. Fort Prusy wraz z pasami obwałowań, zwanymi Jerozolimskimi, promieniście rozchodzącymi się w kierunku rzeki. Fort ten był samodzielną cytadelą w Fortyfikacjach Górnych. Oprócz wspomnianych już obwałowań od Fortu Prusy biegła sucha fosa niemal do torów kolejowych (przy ul. Grodkowskiej), zwana Obwałowaniami Wysokimi. Zastosowane rozwiązania architektoniczne fortyfikacji o dobre kilkadziesiąt lat wyprzedzały swoje czasy. Istniała nawet możliwość zatopienia miasta w razie zajęcia go przez wroga. Modernizacja fortyfikacji była prowadzona przez następców von Walrawe aż do XIX wieku.

Nysa była Twierdzą uważaną za jedną z najsilniejszych i najnowocześniejszych w ówczesnej Europie. Opinię tę potwierdza fakt, że wojska napoleońskie w 1807 r. aż 114 dni oblegały Nysę nieustannie ją ostrzeliwując ciężką artylerią. O sile rażenia świadczy fakt, że w mieście ocalało tylko pięć domów. Dopiero brak odsieczy z amunicją i żywnością zmusił Nysę do kapitulacji. Pamiątką tego oblężenia jest żeliwna kula wmurowana w Dom Wagi Miejskiej. Zmieniające się z upływem czasu techniki wojenne oraz zastosowanie w XIX wieku dział z gwintowanymi lufami, spowodowały utratę militarnego znaczenia fortyfikacji. Od 1871 r. zaczęła się ich stopniowa likwidacja. W 1903 r. Nysa oficjalnie przestała być Twierdzą. Obiekty forteczne pełniły często rolę więzienia i obozu jenieckiego. Przetrzymywany był tu na przykład wybitny polityk rewolucji francuskiej, jeden z twórców Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela, markiz de La Fayette. W 1916 r. w czasie I Wojny Światowej więziony był tu Charles de Gaulle, późniejszy prezydent Francji. Natomiast w nieistniejącym już Forcie Ziemnym na placu Paderewskiego osadzono uczestników III Powstania Śląskiego. Obecnie znajduje się tam obelisk upamiętniający te wydarzenia. Do czasów obecnych zachowało się około 60% dawnych fortyfikacji, rozlokowanych na obszarze ponad 230 hektarów.