Wilno

"Kościół św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Wilnie, kościół na Starym Mieście w Wilnie, w zespole gmachów Uniwersytetu Wileńskiego.

Pierwszy kościół gotycki powstał w tym miejscu już po chrzcie Litwy w latach 1387-1426 (na miejscu kultu pogańskiego) z fundacji Władysława Jagiełły.Była to fara wileńska, która jednak w miarę powstawania nowych kościołów w Wilnie podupadała. W 1571 król Zygmunt August przekazał kościół jezuitom, którzy go rozbudowali, i w których rękach pozostawał aż do kasaty zakonu w 1773. Od 1579 pełnił też funkcję kościoła uniwersyteckiego – wileński uniwersytet znajdował się wszak w dużej mierze od samego początku w rękach jezuitów. Służył zresztą często celom, które dzisiaj określilibyśmy jako naukowe – odbywały się tu zarówno nabożeństwa, jak i dysputy naukowe.

Po pożarze, w którym została zniszczona świątynia gotycka, w latach 1738-1749 wzniesiono dzisiejszą budowlę, rokokową. Jej budową kierował Jan Krzysztof Glaubitz. Powstał wówczas kościół halowy, trzynawowy z ambitem, wyposażony w dziesięć monumentalnych ołtarzy, z kaplicami otaczającymi nawy boczne. Pozostałości murów gotyckich można się jednak dopatrywać w bryle kościoła, widoczne są choćby charakterystyczne szkarpy.

Budowla została przebudowana w latach 20. XIX w. – dokonano zmian w stylu klasycystycznym, m.in. przebudowując fasadę świątyni. Po zamknięciu uniwersytetu w 1832 kościół św. Jana nadal pełnił swoją funkcję sakralną, stając się jednocześnie miejscem uroczystości patriotycznych. W 1919 ponownie stał się kościołem akademickim. Podczas rządów radzieckich świątynię przekształcono na magazyn. W 1979 z kolei podczas obchodów czterechsetlecia uniwersytetu w kościele umieszczono Muzeum Uniwersytetu Wileńskiego. Został przywrócony celom sakralnym w 1991.

Obok kościoła wznosi się wysoka (68 m) dzwonnica przylegająca do Auli Kolumnowej uniwersytetu."