Świątynię ufundowaną w 1360 r. przez Kazimierza Wielkiego zbudowano na miejscu wcześniejszych kościołów stojących w tym miejscu przed najazdami Tatarów i Litwinów.

W prezbiterium zachowała się niezwykle cenna (jedna z czterech w Polsce) polichromia w typie bizantyńsko-ruskim z ok. 1420 r., ze scenami z życia Maryi i Chrystusa. Jej fundatorem był Władysław Jagiełło. Największa kompozycja z lewej strony przedstawia scenę Zaśnięcia Matki Boskiej. Ocalało również kilka elementów pierwotnego wyposażenia: w prezbiterium późnobarokowy ołtarz główny z czarnego marmuru zaprojektowany przez Franciszka Placidiego oraz renesansowe stalle kanonickie z 1640 r.

W nawie głównej przy filarach rozmieszczono osiem cennych rokokowych ołtarzy wykonanych przez Macieja Polejowskiego w latach 1772-1773. W trzecim ołtarzu od strony chóru wisi obraz przedstawiający bł. Wincentego Kadłubka, prepozyta sandomierskiej kolegiaty. Kości Kadłubka są przechowywane w gotyckim relikwiarzu. Warto zwrócić uwagę na barokową ambonę i chrzcielnicę przy pierwszej parze filarów oraz na zawieszony powyżej XV-wieczny gotycki krucyfiks. Na dalszych filarach widnieją XVII-wieczne obrazy apostołów, a wyżej portrety papieży.

Chór na końcu nawy, ozdobiony postaciami króla Dawida i św. Cecylii (dzieło Polejowskiego), kryje XVII-wieczny prospekt organowy.

W kruchcie zachodniej znajduje się renesansowy nagrobek Mikołaja Orłowskiego z 1549 r. Ściany boczne i ściany pod chórem zdobi cykl obrazów Martyrologium Romanum, dzieło włoskiego malarza Karola de Prevota. Południową nawę zamyka kaplica Najświętszego Sakramentu z barokowo-rokokowym wystrojem.

dodane na fotoforum:

• Świętokrzyskie
• Sandomierz
• Kościoły Polskie
• Polskie kościoły