Sandomierz widok z Bulwaru PiŁsudskiego

Sandomierz widok z Bulwaru PiŁsudskiego

Ślady pierwszej obecności człowieka na tych terenach, znalezione w wykopaliskach archeologicznych, pochodzą z neolitu. Osada – w X w. na terenie wzgórza zamkowego, od XI wieku gród, siedziba książęca oraz miasto wojewódzkie. Obok zbudowanego później Domu Długosza powstał w sąsiedztwie drugi gród, który dał początek miastu. Dzięki położeniu nad Wisłą, w miejscu przeprawy szlaku handlowego z Europy Zachodniej na Ruś, Sandomierz szybko zyskiwał na znaczeniu.

W okresie rozbicia dzielnicowego był stolicą Księstwa Sandomierskiego a przez około 700 lat również miastem wojewódzkim (pierwszy wojewoda *Pakosław[4] 1182 – 1203 ostatni wojewoda *Rafał Amor Tarnowski). Pierwszym władcą (w okresie od 1146 do 1166) był Henryk Sandomierski, syn Bolesława Krzywoustego. Pierwsza inicjatywa lokacyjna na prawie niemieckim dotycząca Sandomierza miała miejsce przed rokiem 1243[5]. Miasto zostało zdobyte przez Tatarów w 1259 za czasów Piotra z Krępy, o czym wspominają Pieśni Sandomierzanina. Za namową Wasylka Romanowicza w 1260 miasto poddało się Tatarom Burundaja. Po zniszczeniach w czasie najazdów tatarskich, ponowna lokacja w 1286 r. nadana przez Leszka Czarnego. Ponownie handel odegrał ważną rolę w rozwoju miasta w XV wieku (Sandomierz leżał na trasie drogi wiślanej związanej z handlem zbożem). XV – XVII wiek to okres częstych pobytów dworu i króla w Sandomierzu, czas zjazdów szlacheckich. Bywał tu m.in. król Zygmunt II August zapraszany przez starostę sandomierskiego i hetmana wielkiego koronnego Jana Amora Tarnowskiego[6].

W 1570 r. miał miejsce zjazd reprezentantów działających w Polsce nurtów reformacji, w wyniku którego doszło do podpisania tzw. zgody sandomierskiej – porozumienia w obronie przed kontrreformacją. Okres wojen szwedzkich to ponowny upadek miasta spowodowany zniszczeniami.
Sandomierz
(1/8)▶
Ratusz w Sandomierzu
Ratusz w Sandomierzu
◀(2/8)▶
Brama Opatowska
Brama Opatowska
◀(3/8)▶
Kamienice na Starym Rynku w Sandomierzu
Kamienice na Starym Rynku w Sandomierzu
◀(4/8)▶
Widok na zamek
Widok na zamek
◀(5/8)▶
Zamek
Zamek
◀(6/8)▶
Rzeźba szpetnego anioła w katedrze
Rzeźba szpetnego anioła w katedrze
◀(7/8)▶
Organy i sklepienie krzyżowo-żebrowe w katedrze
Organy i sklepienie krzyżowo-żebrowe w katedrze
◀(8/8)
Obraz przedstawiający rzekomy mord rytualny (prawa strona obrazu) autorstwa Karola de Prevota
Obraz przedstawiający rzekomy mord rytualny (prawa strona obrazu) autorstwa Karola de Prevota


W 1613 r. otwarto Kolegium Jezuickie w Sandomierzu. W 1623 r. Jakub Bobola (zm. 1636)- podczaszy sandomierski, prawdopodobnie stryjeczny brat św. Andrzeja Boboli, założył przy kolegium konwikt dla 12 młodych, należących do zubożałych rodzin, szlachciców i zapisał na ten cel 15500 złp. na dobrach swych Wilczyce. W 1635 r. przeznaczył na pomieszczenie konwiktorów swą kamienicę, stojącą do dziś dnia w Rynku miasta Sandomierza. Ta „Fundatio Boboliana” z 27 lipca 1623 r. przetrwała aż do kasaty zakonu Jezuitów.

W latach 1698 i 1710 ksiądz Stefan Żuchowski (1666-1716) oskarżył Żydów o morderstwa dzieci "na macę". Torturom poddano ok. 10 osób, które potem stracono. W katedrze znajduje się obraz ufundowany przez księdza, oglądany przez żydowskie wycieczki jako klasyka antysemityzmu.

W okresie zaborów Sandomierz stał się miastem pogranicznym między Królestwem Polskim a Galicją i stracił swoje znaczenie administracyjne, a także gospodarcze. Dodatkowo został dość poważnie zniszczony przez pierwszą wojnę światową. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę miasto wyrwało się ze stagnacji i zaczęło się prężnie rozwijać. Według planów Eugeniusza Kwiatkowskiego z 1935 miało wkrótce stać się stolicą Centralnego Okręgu Przemysłowego z ponad 100 tys. mieszkańców. W 1939 r. miał stać się stolicą nowego województwa. Plany te zniweczyła II wojna światowa.

dodane na fotoforum: