Twórcy kultury

Wincenty Kadłubek - urodził się około 1150 r. w Kargowie pod Stopnicą lub w Karwowie koło Opatowa. Studiował w kraju i za granicą. W latach 1186-1207 został prepozytem kościoła Najświętszej Maryi Panny w Sandomierzu. W tym czasie napisał 'Kronikę Polski' ('Chronica Polonorum'). Założył szkołę kolegiacką, w której był wykładowcą. W 1208r. powierzono mu biskupstwo krakowskie, z którego zrezygnował. Wstąpił do klasztoru cystersów w Jędrzejowie, gdzie zmarł. Proces beatyfikacyjny trwał od 1680 r. W 1794r. został zaliczony przez papieża Klemensa XIII w poczet błogosławionych. Jest drugim patronem katedry w Sandomierzu. (czytaj więcej)

Jakub Parkoszowic (lub Parkosz) - urodził się na początku XV wieku w Żurawicy pod Sandomierzem. W roku 1421 został zaliczony w poczet studentów Akademii Krakowskiej, gdzie został bakałarzem, następnie w 1427r. magistrem, a po kilku latach otrzymał tytuł doktora dekretów. W latach 1439-1441 rektor Akademii Krakowskiej, w 1439r. był proboszczem kościoła na Skałce, od 1449r. kanonikiem kapituły krakowskiej. Autor pierwszego traktatu ortograficznego (ok.1440r.). Traktat uległ zapomnieniu, odkryty w XIX w. i po raz pierwszy wydany 1830 przez J. S. Bandtkiego.

Marcin z Urzędowa - (ok. 1500-1577), botanik, lekarz, ksiądz: profesor Akademii Krakowskiej w Padwie studiował medycynę. Od 1563 kanonik kapituły sandomierskiej. Był lekarzem hetmana J. Tarnowskiego. W latach 1543-1553 napisał ilustrowane dzieło - 'Herbarz Polski to jest o przyrodzeniu ziół i drzew rozmaitych. księgi dwoje' - wydane w 1595r. Pod koniec życia zamieszkał w Sandomierzu i tu zmarł.

Stanisław Bartolon - doktor filozofii Akademii Krakowskiej, wywodził się z rodziny mieszczańskiej ze Strykowa, a gruntowną wiedzę medyczną zawdzięczał studiom we Włoszech. W Sandomierzu osiadł na stałe prawdopodobnie w 1566 r. Do jego osoby odnosiło się przysłowie 'Już mu i sędomirski doktór nie pomoże'. Leczył m.in. magnatów: Krzysztofa Radziwiłła zwanego 'Sierotką', Lwa Sapiechę; kasztelana sandomierskiego Samuela Maciejowskiego. Zygmunt II August wpisał Bartolona w poczet medyków królewskich, dzięki czemu został zwolniony od wszelkich ciężarów miejskich i ze sprawowania urzędów. Z ostatniej przysługi lekarz nie skorzystał, w charakterze rajcy gościł na ratuszu sandomierskim w latach 1567 -1571, 1583. W roku 1567 kandydował na wójta Sądu Wyższego prawa magdeburskiego na sandomierskim zamku. Poważanie u kleru sandomierskiego sprawiło, iż uzyskał pozwolenie na zbudowanie grobowca rodzinnego w podziemiach kolegiaty. Uczestniczył w handlu zbożem, pochodzącym z własnego folwarku 'Zygmuntowskiego'' na Przedmieściu Zawichojskim oraz z folwarku z młynem 'Zalesie'. Posiadał własny spichlerz na Przedmieściu Krakowskim, sad na gruntach miejskich i rolę we wsi miejskiej Gerlachów. Na początku XIV wieku założył' wodociąg zasilany wodą z cysterny na rynku. W dowód wdzięczności otrzymał zgodę na doprowadzenie wody do własnego domu. Z jego fundacji Bramę Opatowską zwieńczono attyką. 'Mury i baszty miasta z dawna zaniedbane, własnym kosztem i skrzętnością naprawił, poodnawiał kościoły, uposażył szpital, urządził wodociągi'. W 1589r. otrzymał tytuł szlachecki, złączony z herbem Nałęcz. Stanisław Bartolon zmarł w 1602 r.

Sebastian Petrycy z Pilzna - 1554 - 1626, lekarz, filozof, komentator dzieł Arystotelesa i pieśni Horacego, studiował na Akademii Krakowskiej, gdzie w 1602r. przekazał znaleziony rękopis Wincentego Kadłubka z XV wieku. Był mieszkańcem Sandomierza.

Benedykt zw. Sandomierzaninem - (XV - XVI w.), budowniczy z czasów Zygmunta I Starego, pochodzenia niemieckiego. W Piotrkowie wzniósł dla króla pałac w formie wieży w latach 1511 - 1519. Sprawował nadzór nad rozbudową zamku w Sandomierzu w latach 1521-1526. Kierował robotami murarskimi na Wawelu. Prowadził warsztat kamieniarski.

dodane na fotoforum:

• Sandomierz
• Świętokrzyskie
• kapliczka
• Kapliczki