(0)
SANDOMIERZ ŚWIATOWĄ STOLICĄ KRZEMIENIA PASIASTEGO
Krzemień jest formą skały osadowej w skład, której wchodzi opal, chalcedon i kwarc. Występuje w złożach wapienia w postaci pojedynczych konkrecji, których średnica może mieć od kilku do kilkudziesięciu centymetrów. Powstał 150 milionów lat temu w morzu jurajskim.
Najładniejsza forma krzemienia pasiastego występuje w Polsce, na niewielkim obszarze Ziemi Sandomierskiej. Jest to jedyne miejsce na świecie, gdzie spotykamy tak piękną odmianę.
Pozyskiwanie krzemienia pasiastego w pradziejach przypada na okres 3900 – 1600 p.n.e.; w Krzemionkach koło Ostrowca Świętokrzyskiego funkcjonował jeden z największych w Europie, neolityczny kompleks kopalń. Olbrzymie pole górnicze liczy około pięciu tysięcy szybów.
Przez tysiąclecia rozmaite odmiany krzemienia były podstawowym surowcem służącym do wyrobu narzędzi pracy i broni. Niektóre pradziejowe siekiery wykonane z krzemienia pasiastego, nie noszą jednak śladów użytkowania. Najprawdopodobniej były to przedmioty szczególne - nobilitujące osobę, która je posiadała. Ich obecność w wyposażeniu grobów dowodzi, że przypisywano im magiczną, ochronną moc.
Po kilku tysiącach lat „zapomnienia”, w 2 poł. XX wieku krzemień powrócił do użytku w nowej dekoracyjnej funkcji, tym razem jako kamień jubilerski. Podobnie jak w neolicie, jest traktowany jako wyrób specjalnego znaczenia , posiadający niezwykłe moce i właściwości. Obecnie, powszechnie nazywany jest „kamieniem optymizmu”.
Idea zastosowania krzemienia pasiastego w biżuterii i wyrobach złotniczych zmaterializowała się w Sandomierzu - miejscu o szczególnym klimacie artystycznym i bogatych tradycjach złotniczych sięgających średniowiecza - dokładnie pół wieku po odkryciu neolitycznych kopalń w Krzemionkach. Krzemień pasiasty bardzo szybko stał się wyróżnikiem sandomierskiej sztuki srebra, najpierw artystycznej biżuterii Cezarego Łutowicza, nieco później Ryszardy i Tomasza Krzesimowskich. Z wydobyciem dekoracyjnych walorów tego specyficznego tworzywa od wielu lat zmaga się z powodzeniem jeszcze jeden Sandomierzanin – Jan Chałupczak, znakomity szlifierz wyspecjalizowany w obróbce jubilerskiej krzemienia.
Od 2000 roku Muzeum Okręgowe w Sandomierzu, wspólnie z Cezarym Łutowiczem, prowadzi cykl zajęć warsztatowo-plenerowych promujących krzemień pasiasty, a także gromadzi i eksponuje jedyną w świecie kolekcję biżuterii z tym rzadkim minerałem.
Krzemień pasiasty to najbardziej polski z kamieni. Z racji prowadzonych działań, w 2007 roku Sandomierz został ogłoszony ŚWIATOWĄ STOLICĄ KRZEMIENIA PASIASTEGO.
Bożena Ewa Wód
dodane na fotoforum:
