:))))

Szczawnica
Muzeum Pienińskie im. Józefa Szalaya

Znana ze swych uzdrowiskowych walorów, leżąca u stóp Pienin Szczawnica zawdzięcza częściowo swoją sławę węgierskiemu rodowi Szalayów. Kiedy w 1828 r. miasteczko znalazło się w ich rękach, Józef Szalay, wykorzystując miejscowe źródła, urządził tutaj kurort w „szwajcarskim stylu”. W swoim testamencie przekazał Szczawnicę Akademii Umiejętności, która w 1909 r. sprzedała ją hrabiemu Stadnickiemu z Nawojowej. Szczawnica stała się modnym kurortem w latach międzywojennych i po II wojnie światowej, kiedy bywali tu m.in. prof. Juliusz Kleiner, Ada Sari czy Sława Przybylska.
Przybyły w 1919 r. do szczawnickiego uzdrowiska malarz i etnograf Konstanty Kietlicz-Rayski, podobnie jak wielu bywających tutaj artystów, widział konieczność ratowania ginącej już wówczas kultury górali pienińskich. Jako pierwszy podjął próbę zorganizowania przeznaczonego na ten cel muzeum. Do współpracy włączył się pisarz Jan Wiktor. Jednak pomimo wielu starań do lat 50. XX w. nie udało się utworzyć muzeum pienińskiego.
Dopiero w 1957 r., po pierwszym zebraniu Pienińskiego Oddziału Towarzystwa Miłośników Kultury i Sztuki Góralskiej, grupa zainteresowanych tych pomysłem górali szczawnickich zaczęła gromadzić eksponaty do przyszłego muzeum. Dwa lata później dyrekcja Uzdrowiska Szczawnica przekazała na zbiory trzy sale w XIX-wiecznym Dworcu Gościnnym. Uroczystego otwarcia Muzeum dokonano w maju 1959 r.
Trzy lata później modrzewiowy budynek Dworca spłonął, a uratowane zbiory umieszczono w willi „Pałac”. W lipcu 1972 r. nastąpiło ponowne otwarcie Muzeum Pienińskiego. Dziesięć lat później Muzeum nadano imię Józefa Szalaya i włączono je do Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu.
Muzeum Pienińskie mieści się w zachodniej pierzei placu J. Dietla i zajmuje pierwsze piętro XIX-wiecznej willi „Pałac”, która do 1939 r. funkcjonowała jako hotel. W dziale etnograficznym prezentowana jest regionalna architektura i wyposażenie wnętrz dawnych domów góralskich. Pokazane są tutaj także stroje górali szczawnickich. Pośród różnych eksponatów w części dotyczącej sztuki ludowej najbardziej interesujące są malowane godła domów, które niegdyś wisiały na nich zamiast numerów. W dziale historycznym prezentowane są dzieje Szczawnicy oraz sylwetki związanych z nią osób, m.in. pokój poświęcony Janowi Wiktorowi, pisarzowi, publicyście i malarzowi, który wytrwale dążył do utworzenia muzeum.
(Z NETU)