Czeski Cieszyn (dawniej Cieszyn Zachodni, czes. Český Těšín, niem. Tschechisch Teschen) – miasto we wschodniej części Czech, w kraju morawsko-śląskim, siedziba gminy z rozszerzonymi uprawnieniami. Leży na Pogórzu Śląskim, nad Olzą. Współczesne administracyjne pojęcie „miasto Czeski Cieszyn” odnosi się do lewobrzeżnej części, stanowiącego pod względem przestrzennym jedną całość, ośrodka miejskiego, którego część prawobrzeżna należy do Polski i nosi oficjalną nazwę „Cieszyn”.

Wspólnie obie części miasta zamieszkiwane są przez 60,5 tys. osób i zajmują 63 km². Część lewobrzeżna (czeska) liczy 33,8 km² powierzchni i 24,6 tys. mieszkańców.

Dzieje Cieszyna sięgają IX wieku. Od roku 1290 do 1918 był on centrum, rządzonego w swej historii przez Piastów i Habsburgów, księstwa cieszyńskiego, stając się w epoce nowożytnej jednym z najważniejszych miast Śląska. Za spadkobiercę wielowiekowej historii uważana jest polska część miasta, powszechnie więc dzieje Czeskiego Cieszyna liczy się od lipca 1920. Wtedy to doszło do podziału miasta między Polskę i Czechosłowację, będącego wynikiem dwuletniego sporu terytorialnego między tymi dwoma powstałymi na gruzach monarchii austro-węgierskiej państwami. Jądrem Czeskiego Cieszyna jest historyczne przedmieście Saska Kępa; założone zostało przez księcia Alberta Sasko-Cieszyńskiego w roku 1794, rozwinęło się jednak dopiero po budowie w 1869 roku dworca kolejowego.

Większość cieszyńskich zabytków, skupionych na obszarze Starego Miasta, znajduje się obecnie w polskiej części miasta. Na lewym brzegu Olzy dominuje zabudowa XIX-wieczna (historyzm i secesja) oraz międzywojenna (modernizm). Ta druga pochodzi z czasów planowej rozbudowy Czeskiego Cieszyna, przyczyną której był brak po czechosłowackiej stronie potrzebnych do funkcjonowania miasta obiektów publicznych, szkół itp.