B I A Ł Y S T O K-cmentarz żydowski

B I A Ł Y S T O K-cmentarz żydowski

Tablice przykazań - umieszcza się je na grobach rabinów i nauczycieli.

Zwoje Tory - symbol umieszczany na grobach wybitnych rabinów i przywódców religijnych.

Gwiazda Dawida - symbol ten nawiązuje do imienia Dawid, w XX wieku został rozpowszechniony także jako emblemat ruchu syjonistycznego. Anna Kamieńska we wstępie do albumu Moniki Krajewskiej "Czas kamieni" tak charakteryzuje Gwiazdę Dawida: "kabalistyczny znak przenikania się światła widzialnego z niewidzialnym, symbol siedmiu planet, symbol tygodnia, gdzie środkowe pole oznacza dzień Szabatu, zaś wierzchołki trójkątów pozostałe sześć dni tygodnia".

Jednorożec - symbol człowieka sprawiedliwego i znak zbawienia. Jak głosi jeden z psalmów: "I połamię cały róg niegodziwych, a róg sprawiedliwego się wzniesie".
Przechylony dzban - oznaczenie grobu lewity czyli pomocnika rabina w synagodze Ręka wrzucająca monetę do puszki - osoba wspomagająca ubogich i potrzebujących Lwy podtrzymujące koronę - wieloznaczny symbol nawiązujący do Talmudu, oznaczający pochodzenie z rodu kapłanów (kohenów), uczoność zmarłego lub jego dobre imię czy też głowę domu Łania w biegu lub osaczona przez psy - symbol wygnania i cierpień narodu żydowskiego
ornamentyka macew na cmentarzu żydowskim w Warszawie - foto: K. Bielawski

Drzewa - symbole wieloznaczne. Palma zgodnie z cytatem z Księgi Psalmów brzmiącym: "sprawiedliwy jak palma" może odnosić się do prawości zmarłego. Drzewo jest także symbolem życia i odpoczynku w raju. Drzewa mogą też oznaczać żałobę. Na przełomie XIX i XX wieku popularne stały się nagrobki w formie złamanego drzewa, co miało nawiązywać do przedwczesnej śmierci. Przytoczmy tu cytat z Księgi Zachariasza: "Narzekajcie cyprysy, gdyż upadł cedr i zniszczone zostały wspaniałe drzewa! Narzekajcie dęby Baszanu, gdyż legł gęsty las".

Częste są też motywy animalistyczne, przy czym mają one znaczenie stricte symboliczne. Odnoszą się one często do imion. I tak: lew - oznacza imię Arie, Lejb; jeleń - imię Cwi, Hirsz; niedźwiedź - imię Dow, Ber; wilk - imiona Zew, Wolf, Beniamin; owca - imiona Rachela, Rebeka; gołąb - imiona Taube lub Jona; ptak - imiona Cipora, Fejgl. Przedstawienia zwierząt mogą też odnosić się do cech zmarłego, w myśl cytatu z Miszny, mówiącego: "Bądź śmiały jak lampart, lekki jak orzeł, rączy jak jeleń, silny jak lew do wypełnienia woli Ojca twego, który jest w niebie". Symbole zwierząt określają też czasem miesiące: baran - jest znakiem miesiąca określanego w kalendarzu żydowskim jako nisan (przypada na dni marca i kwietnia); byk - jest znakiem miesiąca ijar (przypada na dni kwietnia i maja).

dodane na fotoforum: